Podstawy języka norweskiego – 50 zwrotów, które warto znać

Język norweski – jeden z ciekawszych brzmieniowo i stylistycznie języków świata i świetna przepustka do skandynawskiego raju. Popularność języka z roku na rok wzrasta, a jego znajomość otwiera drzwi nie tylko do lepszej pracy, ale i spokojniejszego, bardziej wygodnego życia w kraju fiordów. I – co ciekawe – umożliwia porozumienie zarówno z Norwegami, jak i mieszkańcami sąsiadujących krajów – Szwedami i Duńczykami. Choć znajomość języka norweskiego nie jest konieczna, by nie zgubić się w Norwegii (gdzie niemal każdy mieszkaniec włada angielskim), to jednak zdecydowanie ułatwia życie. A do tego jest niezwykle mile widziana. Kilka podstawowych zwrotów norweskich w ustach cudzoziemca wzbudzi uznanie i pomoże zjednać sobie przychylność tubylców. 

Język norweski – kilka przydatnych faktów

Język norweski należy do grupy skandynawskiej języków germańskich. Oznacza to pokrewieństwo z językami takimi jak angielski i niemiecki, czyli osoby znające już choćby jeden z tych języków norweskiego nauczą się znacznie szybciej. Aktualnie na całym świecie posługuje się nim aż 5 milionów osób. W Norwegii posiada on status języka urzędowego, chociaż mieszkańcy tego kraju posługują się ogromną, nie do końca określoną liczbą dialektów – umownie przyjmuje się, że jest ich ponad 400. Podzielono je na cztery główne grupy: nordnorsk (północno-norweski), trøndersk (z regionu Trøndelag), vestnorsk (zachodnionorweski) i østnorsk (wschodnionorweski). Dialekty różnią się pomiędzy sobą niemal wszystkim: wymową, gramatyką, składnią i słownictwem. A jednak każdy z nich uznawany jest za równie ważny. I to w dużej mierze stanowi o kulturze narodu – otwartości na to, co inne, tolerancji i poszanowaniu rodzimych, lokalnych tradycji.  

„Bokmål” i „nynorsk” – dwa oficjalne standardy

W Norwegii spotkasz dwa oficjalne standardy języka pisanego – „bokmål” i „nynorsk”. Na ten pierwszy (w dosłownym tłumaczeniu „język książkowy”) natkniemy się głównie na wschodzie kraju, jest też znacznie bardziej rozpowszechniony, niż „nynorsk”. „Nynorsk”, czyli „nowonorweski” – stworzony na bazie gwar ludowych zachodniej części Norwegii – funkcjonuje przede wszystkim w Rogaland, Hordaland, Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal, Nord-Gudbrandsdal oraz w częściach Telemark, Valdres i Hallingdal. Posługuje się nim zaledwie 12 proc. społeczeństwa, głównie w rejonach wiejskich. I choć znajomość obu standardów jest mile widziana i z pewnością ułatwia funkcjonowanie w kraju fiordów, jest rzadkością wśród samych Norwegów. Jeden z nich już w zupełności wystarcza, by poradzić sobie z różnorodnością językową całego kraju. Jako obcokrajowiec uczyć się będziesz popularniejszego „bokmål” – efektu naturalnej i swobodnej ewolucji języka zgodnego z norweską wymową. 

Zupełne podstawy języka norweskiego      

Język norweski uchodzi za najłatwiejszy spośród języków skandynawskich. Jego gramatyka jest prostsza niż języka szwedzkiego, a wymowa – łatwiejsza niż duńskiego. Motywacji do nauki języka dodaje fakt, że mówiąc po norwesku, mamy szansę zostać zrozumiani zarówno przez Szweda, jak i mieszkańca Danii. Podstawy języka norweskiego są stosunkowo przejrzyste i łatwe do opanowania. Język norweski nie posiada odmiany przez przypadki ani osoby, jednak trudności może nastręczać wielość odmian mówionych, a co za tym idzie – spore ilości podobnie brzmiących słów na określenie tego samego. W porównaniu z językiem polskim wymowa również nie należy do najłatwiejszych. Na różnice fonetyczne trafimy już na najbardziej podstawowym poziomie – sposobie wymawiania liter. I tak, o ile „a”, „b”, „d”, „e”, „f”, „i” czy „u” brzmią jeszcze podobnie, „c” artykułować będziemy jako [se], „h” – [ho], „r” – [ar], zaś „y” – [i].  W przypadku wielu znaków do poprawnej wymowy przyda się wytrenowany grymas twarzy w postaci „dziubka” czy „szerokiego uśmiechu”, a do zapisania kilku liter z końca alfabetu – norweska klawiatura.  

Jak budować zdania w języku norweskim?

Gramatyka to swego rodzaju taryfa ulgowa i rekompensata za dialektyczne utrudnienia języka norweskiego. W oparciu o kilka fundamentalnych zasad nawet początkującemu uczniowi udaje się budować proste konstrukcje. W porównaniu z innymi językami, szczególnie naszym rodzimym, uproszczeń jest sporo, a nieregularności niewiele. Całkiem łatwo jest tworzyć podstawowe zdania, których konstrukcja jest stała: podmiot – orzeczenie – dopełnienie – okolicznik bądź okolicznik – orzeczenie – podmiot – dopełnienie – okolicznik. W zdaniu na drugim miejscu zawsze spotkamy czasownik i ta reguła jest niezmienna. Czasowniki w języku norweskim odmieniają się tylko przez czasy, nigdy przez osoby – zapamiętajmy tę zasadę i ten etap nauki mamy już z głowy. Jeśli będziemy pamiętać o zaimkach i uważać na rodzaje – duży etap pracy za nami. Niewielka znajomość kilkunastu podstawowych słówek czy zapamiętanie niedużej liczby gotowych zwrotów i wyrażeń pozwoli przedstawić się, poprosić o pomoc, zrobić zakupy czy nie zagubić się w drodze. 

Podstawowe zwroty i wyrażenia w języku norweskim

Wyjeżdżającym do Norwegii z pewnością przyda się znajomość kilku absolutnie podstawowych zaimków: ja – Jeg, ty – du, on – han, ona – hun, ono – det, my – vi, wy – du, oni/one – de. To ważne zwroty, dzięki którym możliwe będzie wskazanie, o kim aktualnie mówimy. Dobrze znać również proste powitania i zwroty grzecznościowe, takie jak:

• Dzień dobry!  – God morgen! (rano) i God dag! (po południu)
• Dobry wieczór! – God kveld!
• Do widzenia! – På gjensyn!
• Dobranoc – God natt!
• Miłego dnia! – Ha en fin dag!
• Miłego weekendu! – Ha en fin helg!
• Dziękuję bardzo! – Tusen takk!
• Przepraszam – Beklager
• Bardzo przepraszam za spóźnienie – Beklager at jeg kommer forsinket
• Smacznego! – Velbekomme!
• Oczywiście – Selvfølgelig
• Szczęśliwej podróży! – God tur!
• Dziękuję za pomoc – Takk for hjelpen

Z pewnością uprzyjemnią one kontakt i pozwolą na złagodzenie niezręcznych sytuacji. 

Przydatne zwroty po norwesku, które warto znać

Obok form grzecznościowych przydadzą się wyrażenia, dzięki którym po prostu łatwiej będzie sobie poradzić w nieznanym otoczeniu, jak choćby w czasie podróży do kraju fiordów:

• Czy mówi Pan/Pani po norwesku? – Snakker du norsk?
• Nie mówię dobrze po norwesku – Jeg snakker ikke bra norsk
• Tak. Mówię trochę po norwesku – Ja. Jeg snakker litt norsk
• Przykro mi, ale nie rozumiem – Jeg er lei for det, men jeg forstår ikke
• Mówię dobrze po angielsku – Jeg snakker bra engelsk
• Proszę powtórzyć – Vær så snill og ajenta
• Jak się to mówi po norwesku? – Hvordan sier man det på norsk?
• Proszę mi to napisać – Vær så snill og skriv det ned
• Co to znaczy? – Hva betyr det?
• Gdzie znajduje się …? – Hvor befinner … seg?   
• Szukam … – Jeg leter etter…   
• Możesz mi pokazać drogę do … – Kan du vise meg veien til…   
• Gdzie jest najbliższy … – Hvor er nærmeste…   
• Idź prosto – Gå rett frem   
• Skręć w prawo/lewo –  Ta til høyre/venstre   
• Jaka to ulica? – Hvilken gate er dette?   
• Zgubiłem się – Jeg har gått meg vill   
• Nie jestem stąd – Jeg er ikke herifra

Kilka słów o sobie w języku norweskim 

W repertuarze zwrotów warto mieć kilka takich, które pozwolą przedstawić się i odpowiedzieć na proste pytania w języku norweskim, w rodzaju:

• Jak się nazywasz? – Hva heter du?
• Nazywam się … – Jeg heter …
• Skąd pochodzisz? – Hvor kommer du fra?
• Jestem z Polski – Jeg er fra Polen
• Gdzie mieszkasz? – Hvor bor du?
• Mieszkam w Oslo – Jeg bor i Oslo
• Ile masz lat? – Hvor gammel er du?
• Mam 30 lat – Jeg er tretti

Znajomość kilkudziesięciu gotowych zwrotów i istotnych słówek języka norweskiego może okazać się nieoceniona w trakcie wakacyjnego wypadu do Norwegii, wycieczki w rejon Skandynawii czy nieco poważniejszej wyprawy – w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy i ciekawszego miejsca do życia. Dobrze przyswojone i ugruntowane podstawy języka norweskiego to już natomiast znacznie więcej – doskonałe podwaliny do rozumienia istoty skandynawskiej mowy, jej unikatowego piękna wynikającego z różnorodności, mentalności tubylców i stylu życia w kraju fiordów. To po prostu świetna motywacja do dalszej nauki. Znajomość norweskiego niezwykle rozwija, ułatwia życie na emigracji i umila wakacje w krajach skandynawskich, a dla potencjalnego pracodawcy stanowi niezwykle wartościowy punkt w CV.